...
Interview Hans Jansen over liedbundel Niemandsland, 2013
Verslaggever Felix Hogeboom van Vacuüm Cultuurnetwerk interviewt de schrijver Hans Jansen over zijn liedbundel Niemandsland, verschenen in 2013 bij Uitgeverij Virus in Haarlem.
Met veel interesse heb ik de bundel Niemandsland gelezen. Als in het voorwoord gesteld is er gewerkt vanuit een vrij standpunt, los van religie of ideologie. In de teksten lees ik scherpzinnigheid, gevoeligheid en een kritische onafhankelijke stellingname waarbij de hypocrisie in het menselijk handelen en denken wordt blootgelegd. Het menselijke feilen wordt zichtbaar in teksten die het morele dilemma glashelder tonen, waarbij blijkt dat iedereen vuile handen heeft, want op een of andere manier gecorrumpeerd is. Er is ook tragiek, van onbegrip binnen relaties tot intolerantie in de samenleving. De omwenteling in de maatschappij als de haat regeert wordt treffend beschreven in de tekst Morgen zal alles anders zijn. Het drama van de moord op Theo van Gogh is verwerkt in de tekst De nar en de fanaat. De bundel Niemandsland valt op door het beschouwelijk gehalte waarbij de menselijke psyche kritisch onder de loep wordt genomen, daarbij schuilt er soms humor schuilt in de absurditeit van situaties.
Ook de tegenstrijdigheden in de mens worden getoond, de dualiteit van goed en kwaad is vaak aanwezig en wekt soms verwarring bij de lezer of toehoorder. Wat vanuit het ene perspectief goed is, is vanuit het andere gezichtspunt fout. Dergelijke morele kwesties komen met name bij de protestliederen aan de orde. Daarnaast zijn er ook romantisch-beschouwelijke liedteksten die meer een sfeer scheppen - bijvoorbeeld beleving van de Haarlemse leefomgeving - of een man-vrouw relatie beschrijven, waarbij de lezer het idee krijgt dat die teksten wel eens autobiografisch kunnen zijn, waardoor ze aan charme winnen. De schrijver/liedjeszanger weet het publiek zo voor zich in te nemen.
De vindingrijke teksten - soms gekruid met ironie - laten een verwantschap met de protestzanger Armand zien. De bundel Niemandsland valt op door de gevoelige teksten en openhartigheid waarbij de redenaties van de liedjesschrijver sympathiek op de lezer overkomen. De schrijver breekt een lans voor integriteit, de waarheid van de rede en de waarheid van het gevoel. De teksten hebben ambachtelijke kwaliteit, waarbij vaak gebruik is gemaakt van eindrijm.
'Ik heb begrepen dat u werkzaam bent geweest in de welzijnssector, asielzoekers hebt  begeleid. Kunt u aangeven in hoeverre uw maatschappelijk engagement uw schrijverschap heeft gevoed ?'
'Naast mijn werkzaamheden in de jeugdwelzijn, waarin ik onder andere zes jaar Alleenstaande Minderjarige Asielzoekers heb begeleid zodat ze zich zelfstandig konden handhaven in Nederland, ben ik ook actief geweest in allerlei groeperingen die streden tegen racisme en discriminatie, kernenergie of voor dierenwelzijn. Ook ik heb aan veel acties en demonstraties meegedaan betreffende de zojuist genoemde zaken, maar ook tegen de wapenwedloop, oorlogen of bezuinigingen. De laatste betogingen waar ik aan deelnam waren tegen het afschieten van herten en tegen het beleid van Rutte. Dus uiteraard klinkt mijn maatschappelijke betrokkenheid door in mijn schrijfsels. Zowel in mijn romans De Geselecteerde en Karnak als in mijn gedichtenbundel Niemandsland. Ik heb het geluk gehad opgevoed te zijn door een moeder die het natuurlijk inlevingsvermogen en de creativiteit bij mij op een positieve manier voedde. Je kunnen verplaatsen in een ander bepaalt uiteindelijk of je een asociale of een sociaal egoïst wordt. Alles draait om bewustwording. Als ik met mijn woorden - dat is toch het voornaamste middel - iemand die alleen maar aan zichzelf denkt enigszins iets van empathie kan bijbrengen heb ik al heel veel gewonnen.'
'In uw liedteksten hoor ik een wereldverbeteraar van de protestgeneratie, het menselijk tekort wordt ontleed waardoor het publiek aan het denken wordt gezet. Hoe kijkt u zelf tegen die teksten aan, vanuit welke intentie werden ze geschreven, vormen ze een voortzetting van uw missie als schrijver, in welk opzicht ?'
'Ik ben absoluut geen wereldverbeteraar. De gedachte alleen al vind ik griezelig. Wat voor de een goed is kan voor de ander slecht zijn. Ik probeer wel individuen op andere gedachten te brengen, naast de ideeën die zich bij hen hebben gevormd door opvoeding, onderwijs en milieu die nogal eens kortzichtig zijn, om uiteindelijk de empathie te vergroten. Door bij een ander de verbeeldingskracht te stimuleren wordt mijn bestaan en dat van andere vrijdenkers immers aangenamer. Ik ben mijn missie. Of andersom. Ik streef dus geen hoger doel na. Mensen die een hoger doel nastreven zijn gevaarlijk en hypocriet. Voor hun hoger doel is de mens namelijk niet meer dan een pion om hun welzijn te verwezenlijken. Ik ben geen moralist, behalve in die zin dat ik de hypocrisie veroordeel. In ieder geval de extreme vormen daarvan. Een lichte vorm van hypocrisie daar maal ik niet om en al helemaal niet als het om overleven of welzijn gaat. Als het daarentegen puur om hebzucht of macht gaat ten koste van anderen dan veroordeel ik dat scherp. Mensen bewustmaken van dat soort praktijken doe ik graag omdat ik mij daar goed bij voel en het in mijn belang is.'
'Is er een verband tussen uw interesse voor de filosoof Max Stirner en de thematiek van uw liedteksten, waarin het individu vaak wordt geconfronteerd met een geperverteerde werkelijkheid ?'
'Max Stirner was geen ideoloog. Hij heeft geen opvattingen ontwikkeld voor de maatschappij of hoe mensen met elkaar moeten leven. Hij heeft een zelfhulpboek geschreven. Omdat zo'n soort boek (De Eenige en zijn Eigendom) volstrekt nieuw was in 1844 hebben veel mensen daarin een ideologie proberen te vinden. Met alle misvattingen van dien. Het enige dat hij probeerde duidelijk te maken was dat ieder mens zijn eigen belangen nastreeft, maar dat veel mensen daarbij echter misleid worden en eigenlijk alleen maar andermans belangen behartigen zonder dat zij dat dus door hebben. Onderwijl denken zij dat ze hun eigen welzijn dienen. Je hebt kortom bewuste egoïsten die snappen dat je in anderen moet investeren (liefde, aandacht, zorg etc) om je eigen welbehagen te vergroten en je hebt onbewuste egoïsten die alleen maar willen ontvangen zonder ook maar iets te geven. Ze snappen niet dat echte liefde in eerste instantie geven is. Stirner is voor mij zeker een inspiratiebron. Maar ook George Orwell, Richard Dawkins en vele andere schrijvers.'
'Wat is uw missie en/of thematiek als schrijver ?'
'Ik heb niet een specifiek thema. Ik hang geen ideologie of een religie aan. Wat zoal op mij afkomt of wat een bedreiging kan zijn voor de creativiteit en bewustzijn zijn vaak drijfveren om over te schrijven. Dat kan iets zijn wat ik zelf meemaak of over iets wat ik via de media verneem. Maar ook kunnen mijn schrijfsels gaan over gedachtes die al filosoferend in mijn hoofd wortel hebben geschoten. Hoe meer ik mijn geest vrijmaak van vooroordelen en zaken die als waarheid worden bestempeld - ik heb het hierbij overigens niet over empirische feiten - des te meer ruimte ik creëer voor authentieke ideeën. Uiteindelijk leidt de taal voor mij tot nieuwe inzichten die op hun beurt weer tot nieuwe schrijfsels leiden. Daar voel ik mij wel lekker bij. En ik hoop anderen ook als ik hun mijn teksten laat lezen.'
'Op welke wijze verspreid u uw teksten/liedjes ? Hoe kan het publiek met u in contact komen ? In welke kringen treedt u op ?'
De boeken De Geselecteerde en De egoïst Max Stirner worden door Uitgeverij Papieren Tijger bij het lezerspubliek onder de aandacht gebracht en verspreid. Mijn liedjes probeer ik door optredens aan de man of vrouw te brengen. Voor mij gaat het in eerste instantie om de tekst. Dus om die reden treed ik het liefst op in die gelegenheden waar dichters en zangers hun werk kunnen voorlezen tegenover een echt geïnteresseerd luisterend publiek. Bijvoorbeeld De Waag in Haarlem of Reuring in Alkmaar. De enige voorwaarde is dat er een versterker aanwezig is en een microfoon. Mensen kunnen mij bereiken via hanshendrix@hotmail.com .'Â
'Op uw CD Niemandsland zie ik dat u heeft samengewerkt met muzikanten. Treedt u ook in die combinatie op ?'
'Mijn optredens doe ik alleen. Enkel mijn stem en mijn gitaar. Soms aangevuld met mondharmonica. Ik vind het moeilijk om mijn liedjes in een keurslijf van muziekafspraken ten gehore brengen. Als ik even langzaam wil gaan spelen tijdens een liedje dan kan ik dat in mijn eentje makkelijk doen. Of als ik juist flink tekeer wil gaan. Die vrijheid bevalt mij. Maar voor een cd gelden andere regels. Omdat je die vaker op kan zetten en het verrassingseffect van de tekst na een paar maal luisteren weg is, blijven meerstemmigheid, andere instrumenten of geluidseffecten over om het boeiend te houden. Of ik daar in geslaagd ben weet ik niet. Alle liedjes zijn in een keer opgenomen. Het feit dat het dus muzikaal nog ergens naar klinkt heeft vooral te maken met de bijdragen van Yvon van Reisen (percussie en zang), Hanneke Koek (viool en zang) en Alwin Garside (keyboard).'
'Heeft u tot nu reacties van de pers op uw liedjesbundel ? Zo ja, hoe waren de recensies en was u daar tevreden mee ?'
'Mijn dichtbundel heb ik gemaakt om te verkopen bij optreden. Deze is in eigen beheer uitgegeven in een kleine oplage. Ik heb deze bondel niet naar bladen of kranten gestuurd. Misschien dat ik dat nog doe. Ik denk het niet.'
Ik bedank de schrijver Hans Jansen voor zijn openhartige antwoorden op de schriftelijke interviewvragen.
Felix Hogeboom

  |
Ook de tegenstrijdigheden in de mens worden getoond, de dualiteit van goed en kwaad is vaak aanwezig en wekt soms verwarring bij de lezer of toehoorder. Wat vanuit het ene perspectief goed is, is vanuit het andere gezichtspunt fout. Dergelijke morele kwesties komen met name bij de protestliederen aan de orde. Daarnaast zijn er ook romantisch-beschouwelijke liedteksten die meer een sfeer scheppen - bijvoorbeeld beleving van de Haarlemse leefomgeving - of een man-vrouw relatie beschrijven, waarbij de lezer het idee krijgt dat die teksten wel eens autobiografisch kunnen zijn, waardoor ze aan charme winnen. De schrijver/liedjeszanger weet het publiek zo voor zich in te nemen.
De vindingrijke teksten - soms gekruid met ironie - laten een verwantschap met de protestzanger Armand zien. De bundel Niemandsland valt op door de gevoelige teksten en openhartigheid waarbij de redenaties van de liedjesschrijver sympathiek op de lezer overkomen. De schrijver breekt een lans voor integriteit, de waarheid van de rede en de waarheid van het gevoel. De teksten hebben ambachtelijke kwaliteit, waarbij vaak gebruik is gemaakt van eindrijm.
'Ik heb begrepen dat u werkzaam bent geweest in de welzijnssector, asielzoekers hebt  begeleid. Kunt u aangeven in hoeverre uw maatschappelijk engagement uw schrijverschap heeft gevoed ?'
'Naast mijn werkzaamheden in de jeugdwelzijn, waarin ik onder andere zes jaar Alleenstaande Minderjarige Asielzoekers heb begeleid zodat ze zich zelfstandig konden handhaven in Nederland, ben ik ook actief geweest in allerlei groeperingen die streden tegen racisme en discriminatie, kernenergie of voor dierenwelzijn. Ook ik heb aan veel acties en demonstraties meegedaan betreffende de zojuist genoemde zaken, maar ook tegen de wapenwedloop, oorlogen of bezuinigingen. De laatste betogingen waar ik aan deelnam waren tegen het afschieten van herten en tegen het beleid van Rutte. Dus uiteraard klinkt mijn maatschappelijke betrokkenheid door in mijn schrijfsels. Zowel in mijn romans De Geselecteerde en Karnak als in mijn gedichtenbundel Niemandsland. Ik heb het geluk gehad opgevoed te zijn door een moeder die het natuurlijk inlevingsvermogen en de creativiteit bij mij op een positieve manier voedde. Je kunnen verplaatsen in een ander bepaalt uiteindelijk of je een asociale of een sociaal egoïst wordt. Alles draait om bewustwording. Als ik met mijn woorden - dat is toch het voornaamste middel - iemand die alleen maar aan zichzelf denkt enigszins iets van empathie kan bijbrengen heb ik al heel veel gewonnen.'
'In uw liedteksten hoor ik een wereldverbeteraar van de protestgeneratie, het menselijk tekort wordt ontleed waardoor het publiek aan het denken wordt gezet. Hoe kijkt u zelf tegen die teksten aan, vanuit welke intentie werden ze geschreven, vormen ze een voortzetting van uw missie als schrijver, in welk opzicht ?'
'Ik ben absoluut geen wereldverbeteraar. De gedachte alleen al vind ik griezelig. Wat voor de een goed is kan voor de ander slecht zijn. Ik probeer wel individuen op andere gedachten te brengen, naast de ideeën die zich bij hen hebben gevormd door opvoeding, onderwijs en milieu die nogal eens kortzichtig zijn, om uiteindelijk de empathie te vergroten. Door bij een ander de verbeeldingskracht te stimuleren wordt mijn bestaan en dat van andere vrijdenkers immers aangenamer. Ik ben mijn missie. Of andersom. Ik streef dus geen hoger doel na. Mensen die een hoger doel nastreven zijn gevaarlijk en hypocriet. Voor hun hoger doel is de mens namelijk niet meer dan een pion om hun welzijn te verwezenlijken. Ik ben geen moralist, behalve in die zin dat ik de hypocrisie veroordeel. In ieder geval de extreme vormen daarvan. Een lichte vorm van hypocrisie daar maal ik niet om en al helemaal niet als het om overleven of welzijn gaat. Als het daarentegen puur om hebzucht of macht gaat ten koste van anderen dan veroordeel ik dat scherp. Mensen bewustmaken van dat soort praktijken doe ik graag omdat ik mij daar goed bij voel en het in mijn belang is.'
'Is er een verband tussen uw interesse voor de filosoof Max Stirner en de thematiek van uw liedteksten, waarin het individu vaak wordt geconfronteerd met een geperverteerde werkelijkheid ?'
'Max Stirner was geen ideoloog. Hij heeft geen opvattingen ontwikkeld voor de maatschappij of hoe mensen met elkaar moeten leven. Hij heeft een zelfhulpboek geschreven. Omdat zo'n soort boek (De Eenige en zijn Eigendom) volstrekt nieuw was in 1844 hebben veel mensen daarin een ideologie proberen te vinden. Met alle misvattingen van dien. Het enige dat hij probeerde duidelijk te maken was dat ieder mens zijn eigen belangen nastreeft, maar dat veel mensen daarbij echter misleid worden en eigenlijk alleen maar andermans belangen behartigen zonder dat zij dat dus door hebben. Onderwijl denken zij dat ze hun eigen welzijn dienen. Je hebt kortom bewuste egoïsten die snappen dat je in anderen moet investeren (liefde, aandacht, zorg etc) om je eigen welbehagen te vergroten en je hebt onbewuste egoïsten die alleen maar willen ontvangen zonder ook maar iets te geven. Ze snappen niet dat echte liefde in eerste instantie geven is. Stirner is voor mij zeker een inspiratiebron. Maar ook George Orwell, Richard Dawkins en vele andere schrijvers.'
'Wat is uw missie en/of thematiek als schrijver ?'
'Ik heb niet een specifiek thema. Ik hang geen ideologie of een religie aan. Wat zoal op mij afkomt of wat een bedreiging kan zijn voor de creativiteit en bewustzijn zijn vaak drijfveren om over te schrijven. Dat kan iets zijn wat ik zelf meemaak of over iets wat ik via de media verneem. Maar ook kunnen mijn schrijfsels gaan over gedachtes die al filosoferend in mijn hoofd wortel hebben geschoten. Hoe meer ik mijn geest vrijmaak van vooroordelen en zaken die als waarheid worden bestempeld - ik heb het hierbij overigens niet over empirische feiten - des te meer ruimte ik creëer voor authentieke ideeën. Uiteindelijk leidt de taal voor mij tot nieuwe inzichten die op hun beurt weer tot nieuwe schrijfsels leiden. Daar voel ik mij wel lekker bij. En ik hoop anderen ook als ik hun mijn teksten laat lezen.'
'Op welke wijze verspreid u uw teksten/liedjes ? Hoe kan het publiek met u in contact komen ? In welke kringen treedt u op ?'
De boeken De Geselecteerde en De egoïst Max Stirner worden door Uitgeverij Papieren Tijger bij het lezerspubliek onder de aandacht gebracht en verspreid. Mijn liedjes probeer ik door optredens aan de man of vrouw te brengen. Voor mij gaat het in eerste instantie om de tekst. Dus om die reden treed ik het liefst op in die gelegenheden waar dichters en zangers hun werk kunnen voorlezen tegenover een echt geïnteresseerd luisterend publiek. Bijvoorbeeld De Waag in Haarlem of Reuring in Alkmaar. De enige voorwaarde is dat er een versterker aanwezig is en een microfoon. Mensen kunnen mij bereiken via hanshendrix@hotmail.com .'Â
'Op uw CD Niemandsland zie ik dat u heeft samengewerkt met muzikanten. Treedt u ook in die combinatie op ?'
 |
'Heeft u tot nu reacties van de pers op uw liedjesbundel ? Zo ja, hoe waren de recensies en was u daar tevreden mee ?'
'Mijn dichtbundel heb ik gemaakt om te verkopen bij optreden. Deze is in eigen beheer uitgegeven in een kleine oplage. Ik heb deze bondel niet naar bladen of kranten gestuurd. Misschien dat ik dat nog doe. Ik denk het niet.'
Ik bedank de schrijver Hans Jansen voor zijn openhartige antwoorden op de schriftelijke interviewvragen.
Felix Hogeboom

Je moet ingelogd zijn om reacties te kunnen geven op deze site. Log eerst in of meld je aan Klik hier om aan te melden